Na obecnym etapie nawożenie wapniowe sadów owocujących jest jednym z najważniejszych obowiązków. Należy pamiętać, że choroby fizjologiczne czasem potrafią czynić większe szkody niż nawet typowe choroby patogeniczne. Przykładem może być choćby gorzka plamistość podskórna (fotografia). Chorobie tej przypisane jest powiązanie z dostępnością i transportem wapnia, zatem nawet intensywne doglebowe nawożenie wapniowe nie jest w stanie zapobiec występowaniu tej choroby w okresie zakłóceń w transporcie trudno przemieszczalnego się w roślinie wapnia. Tylko oprysk bezpośrednio na owoce daje skuteczne możliwości zapobieganiu temu zjawisku. Przy deficycie opadów lub dynamicznym wzroście owoców, częstotliwość zabiegów wapniowych należy zwiększyć, tym bardziej, że ilość wykonanych zabiegów nawozami wapniowymi w tym roku oceniam za niewystarczającą (mimo braku objawów gorzkiej plamistości podskórnej na owocach).
Komunikat Sadowniczy PROCAM z dnia 06.08.2020
Fot. Gorzka plamistość podskórna
W celu budowania dużych i jędrnych owoców najlepiej stosować na przemian:
- NHCaDelta (5 l/ha) buduje wielkość owocu zwłaszcza dla odmian Gala, Golden.
- ProHorti mrówCa (3 l/ha) to idealne rozwiązanie na każdy czas, a zwłaszcza tam gdzie dodatkowo są kłopoty z rakiem bakteryjnym lub zarazą ogniową.
- ProHorti PASP Ca (5 kg/ha), to azot i wapń w kompleksie aminokwasowym.
- SmartSil (1,5 kg/ha) wzmacnia jędrność także samej skórki.
- FERTILEADER ELITE (4 x 4-5 l/ha) – polecany na uprawy po stresach suszy, upałów, nadmiernych opadów i zalań - produkt zawierający stymulatory połączone z azotem,
potasem i wapniem i borem
JABŁOŃ, GRUSZA
Parch jabłoni: należy z rozsądkiem kontynuować ochronę zapobiegawczą przeciwko parchowi. W sadach w których wtórne plamy parcha występują w dużym nasileniu, zdecydowanie łatwiej będzie kontynuować ochronę w oparciu o preparaty kontaktowe (kaptan, mankozeb). Próba likwidowania parcha w oparciu o preparaty nadużywane w tym sezonie daje duże prawdopodobieństwo uzyskania słabych wyników skuteczności. Zabieg warto połączyć z pozakorzeniowym nawożeniem wapniowym np. ProHorti mrówCa lub PASP Ca lub zamiast nawozów wapniowych zastosować nawóz z technologii AVALON – Avalon Wzrost Owoców I lub Avalon Wzrost owoców II.
Mączniak jabłoni: zabiegi przeciwko mączniakowi jabłoni w obecnym czasie nie powinny już być konieczne. W przypadku problemów, warto ograniczać presję choroby przy okazji tzw. cięcia letniego. W przypadku problemów można jeszcze korzystać np. z Topas 100 EC 125 ml/ha lub Talius Sad 0,2-0,3 l/ha.
Na plantacjach nieowocujących można wykorzystać nawóz węglan potasu w stężeniu 0,75%-1% (7,5 kg-10 kg/ha 1000 l cieczy) Wielu sadowników nie mając owoców stosowało dawkę 7,5 kg/500 l cieczy/ ha. UWAGA – zabieg stosujemy wieczorem na suchy liść.
Zaraza ogniowa i rak bakteryjny: wsparciem mogą być produkty miedziowe (Miedzian 50 WP, Miedź Extra 50 WP), produkty fosforynowe (PROFOS 100, FosMagnum), oraz zawierające mrówczan wapnia (ProHorti mrówCa).
Alternaria czyli nekrotyczna plamistość liści jabłoni: choroba problematyczna głównie w odmianach Golden Delicious i Gala, ale w ostatnich latach pokazała się także na innych odmianach. Profilaktycznie zaleca się wykonać oprysk kwater zwłaszcza odmian: ‘GOLDEN DELICIOUS’, ‘IDARED’, ‘GALA’, ‘ELISE’ oraz ‘GLOSTER’ preparatem: Switch 62,5 WG (0,8 kg/ha) lub Indofil 80 WP (3,0 kg/ha) lub Dithane NeoTec 75 WG (2,0 kg/ha).
Drobna plamistość liści jabłoni: aktualnie brak jest zarejestrowanych środków do zwalczania tego patogena. Jednakże stosowanie w tym okresie preparatów przeciwko parchowi opartych na makozebie Indofil 80 WP (3,0 kg/ha) lub Dithane NeoTec 75 WG (2,0 kg/ha) ogranicza w stopniu wystarczającym nadmierną presję ze strony tej choroby. Zabieg ze względu na niskie dawki rejestracyjne warto jest po kilku dniach powtórzyć. Przykładowo Indofil 80 WP ma zalecenia 3 kg/ha max 1 raz w sezonie, a Dithane NeoTec 75 WG 2 kg/ha do 4 razy w sezonie
NADAL AKTUALNE SĄ ZALECENIA DOTYCZĄCE ZWALCZANIA ROZTOCZY – konieczne lustracje!
Przędziorki i pordzewiacze: oprysk wykonać po stwierdzeniu występowania Z PRZEKROCZONYMI PROGAMI SZKODLIWOŚCI np. Zoom 110 SC + Mector Pro 018 EC.
Mector Pro 018 EC zwalczanie małych gąsienic zwójek i ubocznie ruchomych przędziorków i pordzewiaczy.
Zoom 110 SC (jabłonie): jest preparatem kontaktowym do zwalczania przędziorków na jabłoni. Na roślinie działa powierzchniowo oraz translaminarnie – wgłębnie i lokalnie systemicznie. Znaczna część preparatu wnika do wnętrza liści ( 80%) i jest wiązana przez kutikulę stanowiąc magazyn substancji aktywnej dla wydłużonego działania zapobiegawczego. Stosowany po kwitnieniu (faza wzrostu zawiązków owocowych) zwalcza jaja letnie oraz larwy przędziorków. W celu zwalczania wszystkich faz rozwojowych szkodnika środek Zoom 110 SC należy stosować łącznie z preparatami zwalczającymi dorosłe samice i samce np. z preparatem SilTac 0,1% lub abamektyną.
Maksymalnie jeden zabieg w sezonie wegetacyjnym.
Okres karencji: 42 dni.
Fot. Pordzewiacz jabłoniowy
Owocówka jabłkóweczka: zaczyna się uaktywniać drugie pokolenie. W przypadku samych gąsienic (owocówki i zwójki) do wyboru mamy: Affirm 095 SG do3 kg/ha, Coragen 0,175 l/ha i Steward do 0,2 kg/ha, Runner 240 SC 0,4 l/ha. Wymieniona kolejność uwzględnia czas rozkładu insektycydu. Obecna aktywność owocówki jabłkóweczki i innych zwójek na obecnym etapie podpowiada, że warto jest stosować preparaty do zwalczania gąsienic o długim 3-4 tygodniowym okresie działania.
Stosowanie preparatów o szerokim spektrum działania jak Piorun, Mospilan, Calypso, itp. przeciwko np. mszycom, ubocznie mimo braku rejestracji wykaże częściowo działania na bawełnicę korówkę, tarczniki i młode stadia larwalne gąsienic. Zabieg typowymi preparatami do zwalczania gąsienic można wtedy ewentualnie opóźnić o około tydzień, przedłużając tym samym okres działania produktów typowo gąsienicobójczych.
GRUSZA
Miodówka gruszowa: w celu ograniczenia rozwoju miodówki gruszowej warto stosować nalistnie siarczan magnezu, np. siedmiowodny w dawce 25 kg/1000 l wody. W przypadku stwierdzenia dużego zagrożenia miodówką, należy rozważyć zastosowanie abamektyny (uwaga na roczne limity oraz okresy karencji i prewencji). Różne abamektyny mają różne rejestracje. W obecnym czasie warto jest wykonać zabieg produktem SILTAC EC o fizyczno-mechanicznym sposobie zwalczania szkodnika. Zabiegu nie polecamy wieczorem. Najlepszym terminem wykonania zabiegu preparatem SILTAC EC jest dzień – najlepiej na suchy liść z ilością wody 500-750 l/ha, aby po dokładnym opryskaniu doprowadzić do szybkiego wyschnięcia rośliny.
ABAMEKTYNA – np. MECTOR PRO 018 EC: 0,75 l/ha – 28 dni karencji. Z racji kwitnących w sadzie koniczyn i innych chwastów zabieg możliwy do wykonania tylko wieczorem. W przypadku skoszenia chwastów zabieg teoretycznie może być wykonany także w dzień, ale abamektynajest wrażliwa na działanie promieni słonecznych i dlatego skuteczność zabiegu zawsze będzie większa w godzinach wieczornych. Poleca się, aby w czasie wykonywania zabiegów abamektyną stosować dodatkowo zwilżacz.
JABŁOŃ, GRUSZA
Mamy koniec miesiąca lipca, zatem nadchodzi okres stosowania kolejnej dawki nawozu z serii AVALON.
Z racji różnic w okresie wegetacji odmian wczesnych i późnych wiele osób ma na ten okres różny do zastosowania produkt AVALON. Większość jednak szykuje się do zastosowania AVALON WZROST OWOCÓW II
Możliwe polaczenia AVALON WZROST OWOCÓW II:
Orthocide WDG, Captan 80 WG, Kaptan zaw. 50 WP, Kapłan 80 WG, Mertop 80 WG, Raptan-Pro 80 WG, Indofil 80 WP, Delan 700 WG, Daneel 700 WG, Delan Pro, Bellis 38 WG.
Przewidziane 4 zabiegi na wzrost owoców: 2x AVALON wzrost owoców I, oraz 2 x AVALON wzrost owoców II. AVALON I i AVALON II wykonujemy przemiennie: 2 x przed opadem czerwcowym i (co około 3-4 tygodnie) oraz 2x po opadzie czerwcowym (raz w lipcu i raz w sierpniu). Osobom zainteresowanym dodatkowym nawożeniem sugerujemy nawozy aminokwasowe jak np. Natural Crop SL 1-1,5 l/ha.
Kompleksowe rozwiązanie AVALON dla jabłoni i gruszy NIE ZAWIERA W SWYM SKŁADZIE WAPNIA. NIE NALEŻY STOSOWAĆ nawozów AVALON łącznie z nawozami wapniowymi.
DRZEWA PESTKOWE
CZEREŚNIE, MORELE, WIŚNIE, BRZOSKWINIE
Przed zbiorem, a zwłaszcza w okresach opadów, kiedy nie ma preparatów chemicznych o wystarczająco krótkiej karencji, wsparciem są preparaty biologiczne Zumba Plant lub Gard H (brak okresu karencji). Zabiegi tymi produktami mogą być wykonywane np. przemiennie także na mokry liść a nawet podczas lekkiej mżawki.
Po zbiorach bezwzględnie zabezpieczyć drzewa produktami miedziowymi. Miedź wykazuje nie tylko działanie grzybobójcze, ale i bakteriobójcze. Po zbiorze i po cięciu drzew rekomendujemy górne dawki.
WIŚNIE, CZEREŚNIE
Obserwujemy narastający problem drobnej plamistości liści drzew pestkowych. Wskazany jest zabieg pozbiorczy preparatem z dodyną np. Dodifun 400 SC w dawce 1,7 l/ha.
ŚLIWA
Brunatna zgnilizna drzew pestkowych - polecamy TOBIAS-PRO 250 EW 0,75 l/ha (karencja 7 dni).
Termin stosowania: środek stosować nie później niż 7 dni przed zbiorem (limit 2 razy w sezonie).
Dla rotacji można także wykonać zabieg grzybobójczy jednym z preparatów Signum 33 WG 0,75 kg/ha (karencja 7 dni) lub Switch 62,5 WG 0,6-1 kg/ha (karencja 7 dni) lub Luna Experience 0,6 l/ha (grupa SDHI) (karencja 7 dni).
Należy LUSTROWAĆ SADY POD KĄTEM WYSTĘPOWANIA MSZYC, OWOCÓWEK i ZWÓJKÓWEK.
Owocówki - zwalczanie np.: Runner 240 SC 0,5 l/ha (14 dni karencji), Affirm 095 SG 2,5 kg/ha lub Coragen 200 SC 0,15-0,175 l/ha. W sadach nastawionych na walkę biologiczną polecamy ERUCA 1 kg/ha, ale należy pamiętać, że bakterie z produktu ERUCA muszą się po oprysku namnożyć na liściach i owocach, zatem należy zabiegi wykonywać odpowiednio wcześniej przed inwazją szkodnika, oraz aby stosować preparaty biologiczne w okresie zapobiegającym szybkie wyschnięcie oprysku – najlepiej jest to zrobić wieczorem w którym występuje rosa, mgła lub po lekkiej mżawce.
Mszyce: PIORUN 200 SL 0,2 l/ha (14 dni karencji) + SilTac 0,15% = 1,5 l/1000 l wody. 500-750 l cieczy na 1 ha
Przędziorki, pordzewiacz śliwowy: SilTac 0,15% = 1,5 l/1000 l wody. 500-750 l cieczy na 1 ha.
Intensywny wzrost owoców jest przesłanką do zastosowania kolejnej dawki nawozu AVALON Pestka Wzrost owoców II. Przykładowe możliwe mieszaniny AVALON Pestka Wzrost owoców II: Miedź Extra, Topsin, Sintop, Kaptan, Orthocide, Captan, Kapłan, Mertop, Raptan, Tobias-Pro, Valor, Syllit, Piorun (nie wszystkie mieszaniny z punktu widzenia rejestracji dopuszczone są w śliwach).
CZEREŚNIE, MORELE, WIŚNIE
Po zbiorach owoców drzew pestkowych możemy rozważyć stosowanie kolejnego produkty AVALON Pestka Po Zbiorach. Zabiegiem możemy wzmacniać drzewa od okresu końca zbioru do jesieni, nie później jednak niż na 2 tygodnie przed opadaniem liści.
Przykładowe możliwe mieszaniny AVALON Pestka Po Zbiorach: Miedź Extra, Topsin, Sintop.
W przypadku gdy nie został wypryskany któryś z pozostałych produktów AVALON na wcześniejsze fazy, dopuszcza się jego zużycie w okresie pozbiorczym w celu jeszcze większego zwiększenia potencjału pąków na rok przyszły.
ROŚLINY JAGODOWE
Czystość liści od chorób zapewniają zazwyczaj dolistne nawozy siarkowe i miedziowe np. PENTHIOL 80 WG 4-6 kg/ha stosowany przemiennie lub łącznie z MIEDŹ EXTRA 50 WP 1,5 kg/ha. TRUSKAWKI POWTARZAJĄCE, walka z mączniakiem, polecamy Discus 0,2 kg/ha lub Dagonis 0,6 l/ha lub Alcedo 0,6 l/ha lub Scorpion 1 l/h.
TRUSKAWKI
ZWALCZANIE SZKODNIKÓW
Przędziorek chmielowiec i roztocz truskawkowiec. Walkę z przędziorkami i roztoczem truskawkowym opiera się na abamektynie np. KIMARAKA 018 EC 1,2 l/ha najlepiej w połaczeniu z SILTAC 0,15%. Można także wykorzystać ENVIDOR 240 SC 0,4 l/ha. Limity prawnie dopuszczonych rozwiązań do jednego zabiegu/sezon.
W przypadku pozbiorczych zabiegów przeciw opuchlakom stosuje się rozwiązanie oparte na acetamiprydzie (Mospilan) w zwiększonej dawce 0,3 kg/ha.
ZWALCZANIE CHORÓB
W przypadku większych problemów warto sięgnąć do typowych fungicydów np. SINTOP 500 SC lub TOPSIN 1,5 l/ha.
W przypadku prawidłowego rozwoju warto stosować produkty oparte na miedzi lub siarce. Także produkty nawozowe o działaniu fungistatycznym np. Pennthiol 80 WG (siarka) oraz Miedź Extra 50 WP (miedź). Produkty te można stosować osobno lub łącznie.
UWAGA – produktów tych nie należy stosować na mokry liść i w czasie występujących okresów upałów.
NAWOŻENIE
Po okresie owocowania podejmujemy decyzję, co do celowości pozostawienia plantacji na rok kolejny. W przypadku decyzji pozytywnej, należy zadbać o jak najszybsze wzmocnienie roślin i odbudowanie potencjału plonotwórczego na rok kolejny. W okresie bezpośrednio pozbiorczym, wiele osób skosiło swoje plantacje co dało ładny i zdrowy przyrost młodych liści.
Czystość liści od chorób zapewniają zazwyczaj produkty nawożeniowe np. Pennthiol 80 WG lub ARYSTA SIARKA 80 WG w dawce 4-6 kg/ha stosowana przemiennie lub łącznie z MIEDŹ EXTRA 50 WP 1,5 kg/ha. Produkty prawidłowo nawożone na tym etapie nie potrzebują wsparcia ochroniarskiego przed chorobami.
W przypadku chorób glebowych wsparciem mogą być produkty fosforynowe PROFOS 100 5 l/ha lub FOSMAGNUM 1-2 l/ha. Możliwość ich stosowania to podlewanie, fertygacja lub oprysk najlepiej w czasie deszczu.
W tym okresie należy zasilać truskawki doglebowo i dolistnie. W przypadku zasialania doglebowego mogą mieć zastosowanie bezchlorkowe nawozy wieloskładnikowe np. 100-200 kg/ha Elixir Supreme, Blaukorn, ProHorti Complex, NovaTec, Eurofertil. Można także wykorzystać tu potencjał nawozy Yara Mila NK. W przypadku koszenia liści i dużej ilości rozkładającej się słomy, nawożenie azotowe powinno być dodatkowo wzmocnione.
W przypadku nawożenia dolistnego preferuje się początkowo składy wyrównane ProHorti Plus NPK 20:20:20 3-5 kg/ha, przemiennie z NHCa Delta 5 l/ha.
Stosowanie dolistne lub poprzez systemy nawodnieniowe produktu Bio-Gen Rewital 1 l/ha przyśpiesza rozkład porażonych chorobami roślin i słomy redukując tym samym presję chorób w roku przyszłym.
MALINY
ZWALCZANIE SZKODNIKÓW
Należy dalej LUSTROWAĆ MALINY POD KĄTEM WYSTĘPOWANIA SZKODNIKÓW.
Przędziorki i szpeciele (przebarwiacz). Zabiegi insektycydowe ze względu na otaczające nas kwitnące chwasty i rośliny uprawne wykonywać tylko w nocy. PSZCZOŁY BARDZO CHĘTNIE ODWIEDZAJĄ KWITNĄCE MALINY. Należy unikać zabiegów insektycydowych w okresie kwitnienia, a jeśli jest to konieczne, wykonywać je poza oblotem pszczół z uwzględnieniem okresów prewencji. W przypadku stwierdzenia, polecamy zabieg zwalczający stosując np:
- Siltac EC (0,15-0,2 %) – BRAK PREWENCJI;
- KIMARAKA 018 EC – z przędziorkiem chmielowcem 0,5 l/ha (karencja 3 dni, prewencja 96 god.);
- Mieszanina KIMARAKA 018 EC 0,5 l/ha + Siltac EC 0,1-0,15% (karencja 3 dni, prewencja 96 godz.).
ZWALCZANIE CHORÓB
Na typowe zwalczanie chorób jest już trochę za późno. Jednak presja ewentualnych chorób może jeszcze przybrać na wadzę. Z tego powodu należy dobierać produkty uwzględniając okresy karencji, czyli okresu od zastosowania środka ochrony do momentu zbioru.
SZARA PLEŚŃ:
- Mythos 300 SC 2,5 l/ha (karencja 3 dni);
- Signum 33 WG 1,8 kg/ha (karencja 3 dni);
- Switch 62,5 WG 1kg/ha (karencja 3 dni);
- Luna sensation 500 SC 0,6-0,8 l/ha (karencja 7 dni);
- Teldor 500 SC 1,5 l/ha (karencja 7 dni).
W okresach opadów wsparciem mogą być preparaty biologiczne Zumba Plant (1-1,5 kg/ha) lub Gard H (1 kg/ha). Zabiegi tymi produktami mogą być wykonywane np. przemiennie także na mokry liść a nawet podczas bardzo lekkiej mżawki. Zabiegi te są polecane tak do ochrony wszystkich organów malin jesiennych jak i malin letnich. Zaleca się stosowanie wsparcia biologią przemiennie ze stosowaniem typowych preparatów chemicznych. Wspomniane produkty biologiczne nie posiadają okresu karencji.
NAWOŻENIE
W okresie zbiorów nawożenie koncentruje się na podawaniu wapnia celem poprawy parametru jędrności owoców oraz przedłużenia trwałości pozbiorczej owoców. Polecanym pozakorzeniowym nawożeniem wapniowym w okresie przedzbiorczym i w okresie zbiorczym może być np. ProHorti mrówCa 2,5-3 l/ha lub PASP Ca 5 kg/ha. Ciekawym rozwiązaniem może być także NHCa Delta 5 l/ha. Producent z dumą zapewnia, że nawóz bardzo dobrze wpływa na budowanie wielkości owoców.
Z kolei SmartSil (1,5 kg/ha) wzmacnia jędrność także skórki.
FERTILEADER ELITE stosowany 4 x4-5l/ha to produkt zawierający stymulatory połączone z azotem, potasem i wapniem i borem będzie sprawdzał się zwłaszcza tam, gdzie występowały liczne stresy np. zalania plantacji.
W przypadku malin letnich, których zbiory się już zakończyły, a u których występowały problemy z chorobami odglebowymi, warto zastosować produkty fosforynowe PROFOS 100 5 l/ha lub FOSMAGNUM 1-2 l/ha.
PORZECZKA CZARNA i CZERWONA
ZWALCZANIE SZKODNIKÓW
Przędziorki i mszyce - SILTAC 0,15% ( 0,75 l/500 l/1 ha wody =1,5 l/ 1000 l/2 ha).
Przeziernik porzeczkowy i pryszczarek pędowy – PO ZBIORACH I PO WYCIĘCIU USZKODZONYCH PĘDÓW plantację należy zabezpieczyć. Oficjalną rejestrację ma w tym okresie tylko Calypso 480 SC w dawce 0,2 l/ha.
ZWALCZANIE CHORÓB
W przypadku większych problemów warto sięgnąć do typowych fungicydów np. SINTOP 500 SC lub TOPSIN 1,5 l/ha. Zwalcza on opadzinę liści i białą plamistość liści porzeczek oraz amerykańskiego mączniaka agrestu.
Wsparciem w ochronie mogą być także produkty nawozowe np. Pennthiol 80 WG lub ARYSTA SIARKA 80 WG w dawce 4-6 kg/ha stosowana przemiennie lub łącznie z MIEDŹ EXTRA 50 WP 1,5 kg/ha. Produkty siarkowe ograniczają przędziorki i wielkopąkowce a z chorób głównie amerykańskiego mączniaka, natomiast produkty miedziowe wykazują wsparcie w ochronie przeciwko opadzinie liści porzeczek, rdzy wejmutkowo-porzeczkowej.
Należy unikać opryskiwania miedzią i siarką (a zwłaszcza siarką) upraw w okresie słonecznej i upalnej pogody ze względu na możliwość poparzenia liści roślin. Ewentualne stosowanie tych produktów przy wspomnianych warunkach powinno wiązać się ze zmniejszeniem dawek produktów.
NAWOŻENIE
Wskazane jest pozbiorcze nawożenie porzeczek celem odbudowania potencjału plonotwórczego porzeczek na rok kolejny. Zmęczone krzewy, pozbawione w dużej części liści na skutek zbioru i żerowania szkodników, mają ograniczone możliwości fotosystetyczne, dlatego wzmocnienie ich gotowymi składnikami daje dobry skutek dokarmienia wyrastających nowych pędów i wzmocnienia pędów starszych. Wskazane jest nawożenie dolistne NPK np. ProHorti Plus NPK 20:20:20 4-5 kg/ha a jesienią Mocznik 5 kg/ha w połączeniu z ProHorti Plus ZnB 3-4kg/ha
W celu wzmocnienia krzewów po plonowaniu i odbudowaniu potencjału pąków na tym etapie polecamy około 30 kg czystego azotu/ha albo w czystej postaci, albo w postaci nawozu azotowo potasowego np. YaraMila NK lub w postaci bezchlorkowych nawozów wieloskładnikowych np. Elixir Supreme 12-12-17.
Krzysztof Gasparski
PROCAM Polska Sp. z o.o.
e-mail: krzysztof.gasparski@procam.com.pl
